Επί τάπητος τα δραματικά αίτια που τραυματίζουν

το κύρος της Δικαιοσύνης

και την ασφάλεια δικαίου των πολιτών

Το δικαστικό σύστημα, συνεχώς, χειροτερεύει.  

«Παράγει», κρίση. Δυσπιστία. Απογοήτευση…

Εντελώς, άοπλο από σύγχρονους μηχανισμούς ταχύτητας παραμένει αργοκίνητο, δαιδαλώδες (εξοντωτικά) χρονοβόρο.

Εφιαλτικές, οι συνεχιζόμενες ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ καθυστερήσεις εκδίκασης υποθέσεων για την κοινωνία, την οικονομία, την ευνομία.

Αν άμεσα δεν γίνουν ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ για ταχύτερες και αξιόπιστες δικαστικές αποφάσεις…

Οι μόνοι που θα χαίρονται –και θα ενθαρύνονται- είναι οι κάθε κοπής παράνομοι.

Ποιός δεν έχει ακούσει την πολυφορεμένη ψευτομαγκιά:

«Στα 10 ή  στα 15 χρόνια που θα δικαστώ –και αν- ποιος ζει ποιος πεθαίνει»…

Αρέσει δεν αρέσει, το οργανωμένο έγκλημα με το τσούρμο των δικηγόρων του στήνει πάρτι καθυστερήσεων ή διαφυγής μέσω των αφύλακτων διαβάσεων που προσφέρει η υπάρχουσα πολυνομία και το γραφειοκρατικό χάος.

Αυτή τη φορά όντως έγινε σοβαρή κουβέντα για το ανοικτό μεγάλο πρόβλημα της χώρας.

Η «ακτινογραφία» της συζήτησης διαπίστωσε:

 Ο τεράστιος όγκος υποθέσεων που εισάγονται στα δικαστήρια, η κακή νομοθέτηση, με διατάξεις διάσπαρτες, που μεταβάλλονται διαρκώς, προκαλώντας ασάφεια για το ισχύον νομικό πλαίσιο και πλήττοντας το αίσθημα ασφάλειας δικαίου των πολιτών, ο στεγανός χαρακτήρας της δικαστικής εξουσίας, η αγνόηση των εξωδικαστικών τρόπων επίλυσης των διαφορών και η απουσία βούλησης της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας για αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων αναδεικνύονται ως τα βασικά αίτια των σοβαρών δυσλειτουργιών στον χώρο της δικαιοσύνης. 

Οι μέχρι σήμερα προσπάθειες αντιμετώπισης των δυσλειτουργιών ήταν αποσπασματικές και κατά συνέπεια ατελέσφορες. «Απαιτείται συνολικός ανασχεδιασμός του συστήματος. Χρειάζεται χρόνος, σχέδιο και συνέπεια. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις», σημείωσε ο κ. Θεόδωρος Φορτσάκης, Πρόεδρος της Νομικής Σχολής Αθηνών, κατά τη διάρκεια συζήτησης με θέμα «Γιατί δυσλειτουργεί η Δικαιοσύνη;»*, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής.
 

Για τη ριζική αλλαγή του συστήματος, οι ομιλητές συμφωνούν ότι απαιτείται να μειωθεί ο αριθμός των υποθέσεων με αφαίρεση ύλης από τα δικαστήρια και εκμετάλλευση φορέων, όπως οι δικηγορικοί σύλλογοι και οι δικηγόροι, που θα καταστούν αρμόδιοι για την επίλυση συγκεκριμένων διαφορών. Θεμελιώδης είναι επίσης η συνεχής επαφή της δικαιοσύνης με την κοινωνία, που μπορεί να επιτευχθεί, με τη μεταπήδηση των δικαστικών λειτουργών στην διοίκηση για ορισμένο χρονικό διάστημα και το άνοιγμα της δικαστικής εξουσίας σε άλλες ειδικότητες, όπως πανεπιστημιακούς και δικηγόρους.

Ο κ. Παναγιώτης Πικραμμένος, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας και τέως (υπηρεσιακός) Πρωθυπουργός, επεσήμανε ότι οι δυσλειτουργίες στο χώρο της δικαιοσύνης οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στις δυσλειτουργίες της εκτελεστικής και νομοθετικής λειτουργίας και επομένως μόνο με τη συνεννόηση και τη συνεργασία των τριών εξουσιών μπορούν να αντιμετωπιστούν. Η αδυναμία και η αδιαφορία να οργανωθεί το κράτος και να δοθεί λύση σε άλλα προβλήματα επιβαρύνει με τεράστιο φόρτο τα δικαστήρια.  Έθεσε μεταξύ άλλων ερωτήματα σχετικά με την ύπαρξη αξιοκρατικής επιλογής των δικαστών, την πειθαρχική δίωξη δικαστικών λειτουργών που δεν ασκούν επαρκώς τα καθήκοντά τους και την αντιμετώπιση των δικαστών όταν εκδίδουν μη αρεστές αποφάσεις· αντιμετωπίζονται με σεβασμό ή γίνονται βορά στα ΜΜΕ και στον λαϊκισμό;
 
Ο κ. Βασίλειος Σκουρής, Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σημείωσε ότι το Σύνταγμα διαθέτει άρτιες διατάξεις που κατοχυρώνουν πολλαπλές εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας δικαστών. Κατ’ επέκταση συμπεραίνει ότι η συζήτηση για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης πρέπει να στρέφεται γύρω από την προσωπική στάση και θέση κάθε δικαστικού λειτουργού. Ο κ. Σκουρής επεσήμανε ότι με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων πραγματοποιείται από όλα τα δικαστήρια όλων των βαθμίδων, καθώς κάθε δικαστής έχει εξουσία και καθήκον να μην εφαρμόζει νόμο που πάσχει από αντισυνταγματικότητα, χωρίς ωστόσο να υπάρχει κύριος και συγκεντρωτικός έλεγχος με αποτέλεσμα να υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με τη συνταγματικότητα των νόμων. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ίδρυση Ειδικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, που θα κρίνει οριστικά και δεσμευτικά την αντισυνταγματικότητα των νόμων, σύμφωνα με τον ίδιο.
 

Ο κ. Θεόδωρος Φορτσάκης, Πρόεδρος της Νομικής Σχολής Αθηνών, κατά την τοποθέτησή του, επικεντρώθηκε στην πρόταση μέτρων που θα βελτιώσουν την ταχύτητα και την ποιότητα απονομής δικαιοσύνης.  Ανέφερε ότι εκκρεμούν εκατοντάδες χιλιάδες υποθέσεις, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να μετρά 403 καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για καθυστέρηση εκδίκασης υποθέσεων. «Ένα από τα αίτια παθογένειας της δικαιοσύνης αποτελεί η αλόγιστη προσφυγή στα δικαστήρια, η οποία οφείλεται στην αδυναμία επίλυσης των διαφορών σε διαπροσωπικό επίπεδο λόγω έλλειψης παιδείας, έλλειψης κοινωνικών μηχανισμών που θα εμποδίσουν τη γένεση της διαφοράς, αλλά και της δεοντολογίας των δικηγόρων που ωθούν τους πελάτες τους στη δικαστική επίλυση», επεσήμανε. Τόνισε ότι  η ποινική διαδικασία δεν πρέπει να αποτελεί τρόπο είσπραξης δημοσίων εσόδων και επομένως πρότεινε την αποποινικοποίηση σειράς αδικημάτων, όπως τα πολεοδομικά, ασφαλιστικά και φορολογικά αδικήματα.
 

Ο κ. Χριστόφορος Αργυρόπουλος, Δικηγόρος, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων, σημείωσε ότι το δικαίωμα προσφυγής στη δικαιοσύνη είναι θεμελιώδες. Η χωρίς φειδώ όμως προσφυγή στη δικαιοσύνη έρχεται σε σύγκρουση με το δικαίωμα παροχής αποτελεσματικής προστασίας σε εύλογο χρονικό διάστημα. Για τη ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτείται πολιτειακή βούληση και αλλαγή νοοτροπίας των πολιτών, ώστε να μην αντιλαμβάνονται τον νόμο αποκλειστικά ως εξαναγκασμό και τη δικαστική οδό ως μονόδρομο για την επίλυση των διαφορών αλλά να προσφεύγουν πρωτίστως στην εκούσια εφαρμογή του νόμου, επιλέγοντας εξωδικαστικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών, όπως η διαμεσολάβηση και η διαιτησία. «Η αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών απονομής δικαιοσύνης  εξασφαλίζει έγκαιρη επίλυση, στο πλαίσιο μιας φιλικής και βιώσιμης σχέσης των μερών και προωθεί ένα νέο κοινοτικό πνεύμα αμοιβαιότητας και συνευθύνης των πολιτών», παρατηρεί ο κ. Αργυρόπουλος.