Σουνίτες κατά Σιιτών: Η εμφύλια θρηκευτική σύρραξη συνεχίζεται στη Μέση Ανατολή.

Στους χαυλιόδοντες μίσους

Σ. Αραβίας-Ιράν

και πάλι ο πολυματωμένος Λίβανος

«Σάκος του μποξ», η Βυρηττός

το πάλαι ποτέ

«Παρίσι» της Μέσης Ανατολής

Η Μέση Ανατολή συνεχίζει να αποτελεί την πυριτιδαποθήκη του πλανήτη.

Τεράστια συμφέροντα, μεγάλες διαμάχες, εθνικές αντιθέσεις, θρησκευτικές διαφορές.

Ατελείωτοι πόλεμοι…

Εβραίοι κατά Αράβων. Πέρσες κατά Αράβων. Άραβες κατά Αράβων.

Φατρίες κατά φατριών.

Δόγματα κατά δογμάτων.

Στην περιοχή ο Λίβανος είναι μία μικρή χώρα. Μεγάλων αντιθέσεων.

42 χρόνια μετά την έκρηξη του εμφύλιου πολέμου βρίσκεται πάλι στη δίνη μίας νέας σφοδρής έντασης.

Ο Λιβανέζος πρωθυπουργός κάτω από αδιευκρίνιστες ακόμη συνθήκες βρέθηκε στη Σαουδική Αραβία.

Από εκεί με ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα  ανακοίνωσε την παραίτηση του από τη θέση του πρωθυπουργού…

Οι φήμες οργιάζουν ότι παραμένει στη Σαουδική Αραβία αιχμάλωτος ή κρατούμενος.

Και ότι παραιτήθηκε κάτω από τις πιέσεις των Σαουδαράβων.

Αυτή, η παραίτηση του πρωθυπουργού Χαρίρι έχει βυθίσει τον Λίβανο σε κρίση.

Μία παραίτηση που σπρώχνει αυτή τη μικρή αραβική χώρα στην πρώτη γραμμή της αντιπαλότητας ανάμεσα στη σουνιτική  Σαουδική Αραβία και το σιιτικό Ιράν και αυξάνει τις περιφερειακές εντάσεις.

Η Σαουδική Αραβία υποστηρίζει πως ο Χαρίρι παραιτήθηκε επειδή η Χεζμπολάχ, η οποία περιλαμβάνεται στην κυβέρνηση συνασπισμού του Χαρίρι, έχει καταλάβει το πολιτικό σύστημα του Λιβάνου.

Η Χεζμπολάχ, μια σιιτική οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ιράν, έχει κατηγορήσει το Ριάντ ότι κρατεί τον Χαρίρι και τον υποχρέωσε να παραιτηθεί για να αποσταθεροποιήσει τη χώρα.

Ο πρόεδρος του Λιβάνου Μισέλ Αούν ανέβασε τους τόνους, λέγοντας ότι τίποτα δεν δικαιολογεί την συνεχιζόμενη απουσία του Σαάντ Αλ Χαρίρι από τη χώρα και επομένως θα πρέπει να θεωρείται κρατούμενος στη Σαουδική Αραβία, ενώ χαρακτήρισε αυτή την ενέργεια επιθετική πράξη εναντίον της χώρας του.

Την ίδια ώρα, μέσω του Twitter, ο παραιτηθείς πρωθυπουργός του Λιβάνου δηλώνει ότι «θέλω να επαναλάβω και να διαβεβαιώσω ότι είμαι απολύτως καλά και θα επιστρέψω, θεού θέλοντος, στον αγαπημένο Λίβανο όπως σας υποσχέθηκα, θα το δείτε».

Και το Ριάντ πάντως εξακολουθεί να αρνείται ότι έχει θέσει υπό κράτηση τον κ. Χαρίρι ή ότι του άσκησε πίεση για να παραιτηθεί.

«Τίποτα δεν δικαιολογεί ότι ο κ.Χαρίρι δεν επιστρέφει έπειτα από 12 ημέρες. Τον θεωρούμε επομένως αιχμάλωτο ή κρατούμενο, κάτι που αντιτίθεται στην Σύμβαση της Βιέννης», η οποία αφορά τις διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στις χώρες, είπε ο πρόεδρος σε συνάντηση που είχε με Λιβανέζους δημοσιογράφους και επικεφαλής δημοσιογραφικών οργανισμών.

Η κράτηση του κ. Χαρίρι συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ο Λίβανος δεν μπορεί να περιμένει πολύ καιρό για την επιστροφή του, καθώς το κράτος θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί, έγραψε ο κ. Αούν στο Twitter.

Ο Σ. Χαρίρι παραιτήθηκε από πρωθυπουργός του Λιβάνου στις 4 Νοεμβρίου ανακοινώνοντας την βιντεοσκοπημένη απόφασή του από τη Σαουδική Αραβία.

Ο επικεφαλής του λιβανικού κράτους έχει δηλώσει ότι δεν μπορεί να κάνει δεκτή την παραίτηση του κ. Χαρίρι εάν δεν επιστρέψει στη χώρα και δεν την υποβάλει αυτοπροσώπως.

«Δεν μπορούμε να λάβουμε μια απόφαση που αφορά παραίτηση η οποία ανακοινώθηκε από το εξωτερικό», έγραψε ο Μ. Αούν στον λογαριασμό του στο Τwitter.

Ας κάνουμε μία μικρή αναδρομή στο παρελθόν.

Για να δούμε την πρόσφατη ιστορία του εμφυλίου στο Λίβανο που κόστισε χιλιάδες νεκρούς εκατοντάδες χιλιάδες αυτοεξόριστους.

Μία διαμάχη που φαίνεται ότι δεν έχει τέλος.

Ο Εμφύλιος Πόλεμος του Λιβάνου υπήρξε η πολυετής πολεμική σύγκρουση που διήρκησε μεταξύ 1975-1990 και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αποτέλεσε την αιτία για 120.000 θανάτους. Σήμερα, περίπου 76.000 άνθρωποι παραμένουν εκτοπισμένοι στο εσωτερικό του Λιβάνου Υπήρξε επίσης μια μαζική έξοδος από σχεδόν ένα εκατομμύριο άτομα από το Λίβανο, ως αποτέλεσμα του πολέμου.

Πριν από τον πόλεμο, ο Λίβανος αποτελούνταν από πολλές σέχτες, με Σουνίτες να κυριαρχούν στις ακτές, Σιίτες στο νότο, ενώ στην κυβέρνηση του Λιβάνου κυριαρχούσαν Χριστιανοί Μαρωνίτες.

Η σχέση μεταξύ πολιτικής και θρησκείας είχε ενισχυθεί στο πλαίσιο της εντολής των γαλλικών αποικιακών δυνάμεων την περίοδο 1920 με 1943, ενώ η κοινοβουλευτική δομή ευνοούσε την ηγετική θέση των χριστιανών. Ωστόσο, η χώρα είχε μεγάλο μουσουλμανικό πληθυσμό, και πολλές παναραβικές και αριστερές ομάδες που αντιτίθονταν στην φιλοδυτική κυβέρνηση.

Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ και της μετατόπισης των εκατό χιλιάδων Παλαιστινίων προσφύγων στον Λίβανο, άλλαξε τη δημογραφική ισορροπία υπέρ του μουσουλμανικού πληθυσμού.

Ο Ψυχρός Πόλεμος είχε ισχυρή αποδιοργανωτική επίδραση στο Λίβανο, η οποία συνδέεται στενά με την πόλωση που προηγήθηκε της πολιτικής κρίσης του 1958, δεδομένου ότι οι Μαρωνίτες πρόσκεινταν στη Δύση, ενώ οι αριστερές και παναραβικές ομάδες πρόσκεινταν στις σοβιετικά ευθυγραμμισμένες αραβικές χώρες.

Οι μάχες μεταξύ των Μαρωνιτών και των παλαιστινιακών δυνάμεων ξεκίνησαν το 1975, ενώ αριστερές, παναραβικές και μουσουλμανικές ομάδες του Λιβάνου συμμάχησαν αργότερα με τους Παλαιστίνιους. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι συμμαχίες μετατοπίζονταν γρήγορα και απρόβλεπτα.

Επιπλέον, ξένες δυνάμεις, όπως το Ισραήλ και η Συρία, ενεπλάκησαν στον πόλεμο και αγωνίστηκαν στο πλευρό διαφορετικών παρατάξεων. Ειρηνευτικές δυνάμεις, όπως η Πολυεθνική Δύναμη στο Λίβανο και η UNIFIL, στάθμευσαν επίσης στην περιοχή.

Η συμφωνία του Ταΐφ το 1989 σηματοδότησε την αρχή του τέλους του πολέμου. Τον Ιανουάριο του 1989, μια επιτροπή διορισμένη από τον Αραβικό Σύνδεσμο άρχισε να διατυπώνει λύσεις για τη διαμάχη. Τον Μάρτιο του 1991, το κοινοβούλιο ψήφισε ένα νόμο αμνηστίας, με τον οποίο δόθηκε χάρη από όλα τα πολιτικά εγκλήματα πριν από την ψήφιση του.

Συνεδρίαση του Αραβικού Συνδέσμου.

Τον Μάιο του 1991, οι πολιτοφυλακές διαλύθηκαν, με εξαίρεση την Χεζμπολάχ, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου άρχισαν την ανοικοδόμηση σιγά σιγά, ως το μόνο μεγάλο μη θρησκευτικό ίδρυμα  Οι εντάσεις μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών παρέμειναν μετά τον πόλεμο.

 Η περικαλλής πρωτεύουσα πόλη του Λιβάνου, η Βηρυτός, το “Παρίσι της Μέσης Ανατολής” όπως ονομαζόταν στα χρόνια πριν τον πόλεμο, σωριάστηκε σε ερείπια και ολόκληρη η χώρα μετακύλισε στην άβυσσο του χάους, με ομάδες πολιτικές δρώσες προϊόντος του χρόνου με όρους μαφιόζικων συμμοριών, οδηγώντας τελικώς τον Λίβανο σε ομηρεία στις γειτονικές χώρες και μεγάλα τμήματά του υπό ξενική κατοχή, συριακή και ισραηλινή (Νότιος Λίβανος, εισβολή 1982).

Η οικονομία της χώρας για χρόνια προσανατολίστηκε στην εξαγωγή ναρκωτικών, το εμπόριο όπλων και τη διεξαγωγή ποικίλων μορφών λαθρεμπορίου, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι τεράστιες ανάγκες εξοπλισμού, προπαγάνδας και κατασκοπείας των αντιμαχόμενων παρατάξεων, καθηγμάζοντας στην κυριολεξία τη χώρα, αποσαθρώνοντας τον παραγωγικό ιστό και αφήνοντας την μια χώρα παρία στο επισφαλές διεθνές περιβάλλον του Ψυχρού Πολέμου και της μάχης ΗΠΑ και ΕΣΣΔ για παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.

Παράλληλα, η εμφύλια σύρραξη λειτούργησε ως καθρέφτης των ταξικών ανισοτήτων στην κοινωνική δομή, που καλύφθηκαν εν μέρει με την άνοδο οργανώσεων όπως η Χεζμπολάχ, οι οποίες με όπλο τη λαϊκή τους πολιτική και τη στρατιωτική πειθαρχία τους καθώς και την χρηματοδότηση εξωχώριων κέντρων (Ιράν και Συρία στην περίπτωση της Χεζμπολάχ), εισέδυσαν σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, εκφράζοντας την ταυτότητα επιμέρους εθνοθρησκευτικών θυλάκων και αποτελώντας στην ουσία “κράτος εν κράτει” στην πολύπαθη χώρα.

Ο πόλεμος αυτός λοιπόν, καίτοι ξεκίνησε ως εμφύλιος, αναπόδραστα ενείχε μια ευρύτερη σύγκρουση συμφερόντων και ευσεβών πόθων, από τον παναραβισμό του Νάσερ μέχρι το αλυτρωτικό παλαιστινιακό κίνημα και την προσπάθεια της ΟΑΠ να οικειοποιηθεί τη χώρα ως βάση εξόρμησης στο Ισραήλ, καθορίζοντας την πολιτική της, όσο και από τη δράση αριστερών οργανώσεων που σε συμμαχία με ισλαμιστικές ομάδες αντιδρούσαν στον αμερικανικό ηγεμονισμό.

Το πολυφυλετικό μωσαϊκό της λιβανέζικης εθνικής ταυτότητας ενέπλεκε άλλωστε, με τον ένα ή άλλο τρόπο, όλους τους σημαντικούς παίχτες της πολυσήμαντης αυτής γεωγραφικής περιοχής.

Η οπληφόρος δε οικονομική υπερδομή και στοχοθεσία, οι αβδηριτισμοί των κρατούντων και ο ανηλεής και πολύρριζος χαρακτήρας της σύρραξης, το μόνο που προοιωνίζονταν ήταν την “αειφορία” των συγκρούσεων και την μέχρι σήμερα παρασιτική μετατροφία της λιβανέζικης κοινωνίας.